بیماریهایی که دندانپزشک میتواند در ویزیت دهان به آنها پی ببرد

Diseases of the mouth  

انتخاب : دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

 dr.rahmat.sokhani@gmail.com

برخلاف افکار عمومی در مورد دندانپزشکان باید این مطلب مهم را متذکر شد که دندانپزشکان با تجربه فقط به فکر ترمیم یا کشیدن دندانها نیست با اولین نگاه متوجه بیماریهایی میشوند که عوارض انها در دهان ودندان خود را به شکل های مختلفی همچون تغییر مخاط دهان ولثه یا زخم و...نشان میدهند.همین نگاه ساده و چند دقیقه ای به وضعیت دهان و دندان افراد، دندانپزشکان را قادر می کند بیماری هایی مثل دیابت یا حتی تهدیدهای مهلک تری که در کمین سلامتی شما نشسته اند را قبل از هر کسی دریابند و برای کنترل یا درمان بیماری مورد نظر، شما را به متخصص دیگری ارجاع دهند.

پس اگر دندانپزشک تان گفت که برای درمان مشکل شما کاری از دستش بر نمی آید و شما را به متخصص دیگری معرفی کرد، این توصیه را به حساب بیسوادی او نگذارید و حرفش را بپذیرید.

به بیماری کرون دچار هستید؟
بیماری کرون یکی از بیماری های التهابی روده است که با التهاب دیواره روده خود را نشان می دهد. گرچه این بیماری بیشتر روده را درگیر می کند، اما می تواند هر قسمتی از لوله گوارش را هم مبتلا کند.

بیشتر از 20 درصد بیمارانی که به این اختلال التهابی روده مبتلا هستند، می توانند با معاینه وضعیت دهان و دندان شان از این مشکل باخبر شوند. 
تشخیص بیماری کرون از طریق معاینه دهانی، با دیدن ضایعات و جراحاتی ممکن می شود که در دهان بیمار دیده می شوند.

گروهی از محققان معتقدند حتی باخبر شدن از مشکلات شکمی مانند گرفتگی عضلات شکم، دردهای شکمی و اسهال هم از طریق معاینه دهان و دندان امکان پذیر است.

لب های ورم کرده و زخم هایی به اندازه یک سکه که در گونه ها و لب ها ایجاد شده، خبر از بیمار بودن روده فرد می دهد. 
البته هر زخمی نشانه این مشکل روده ای نیست، بلکه زخم هایی با مرکزی سفید که هاله قرمزی دور آن را احاطه کرده، از بروز این بیماری روده ای حکایت می کنند.

بیماری های لثه تنها به دلیل رعایت نکردن اصول بهداشتی دهان یا دچار شدن به دیابت ایجاد نمی شوند. بلکه گاهی مشکلات قلبی هم می تواند به لثه ها آسیب بزند

دیابتی هستید؟
خونریزی، پسرفت و خشکی لثه ها، خشکی دهان و ناچار شدن به استفاده از دندان های مصنوعی، از نشانه هایی است که بیماران دیابتی آن را یدک می کشند.

ابتلا به بیماری های لثه میان دیابتی ها بسیار شایع است. البته همه این مشکلات ممکن است به خاطر رعایت نکردن اصول بهداشتی هم اتفاق بیفتد.

به همین دلیل دندانپزشک در صورت وجود نشانه های خطر دیگر که با دیابت مرتبط است، گمان خود را به سمت تشخیص این بیماری می برد، یا اگر احساس کند بیمار تمام تلاشش را برای رعایت اصول بهداشتی به خرج می دهد، اما تلاش هایش بی ثمر است و لثه ها و دهانش هر روز بیمارتر می شوند، به او برای کنترل سطح انسولین و وضعیت قند خونش هشدار می دهد.

از نظر دندانپزشکان افرادی که سطح قند خون خود را کنترل می کنند، کمتر به بیماری های لثه که درمان هایی طولانی مدت و گران قیمت دارند، دچار می شوند، اما وقتی پای مشکلات مرتبط با دیابت به میان می آید، تا پیش از کنترل بیماری کمکی از دست دندانپزشکان ساخته نخواهد بود.

سرطان دهان گرفته اید؟
محققان برای تشخیص نشانه هایی از این سرطان که زودتر از همه بروز می کنند تلاش کرده اند و ادعا می کنند دندانپزشکان، افرادی هستند که این نشانه های زودرس را بهتر از هر کسی می توانند تشخیص دهند. از آنجا که تشخیص به موقع این سرطان، جان 80 درصد مبتلایان را نجات می دهد، دندانپزشکان هم به بررسی نشانه های این بیماری در دهان بیماران شان ترغیب شده اند.

سرطان دهان، خود را با ضایعات سفید و قرمز نشان می دهد. این ضایعات معمولا روی زبان، سقف دهان و بافت های نرم کام در پشت زبان دیده می شوند.

از آنجا که این ضایعات بدون درد هستند، در اغلب موارد برای بیماران تشخیص وجودشان هم دشوار است و تنها دندانپزشکانی که با دقت وضعیت ظاهری دهان را مورد بررسی قرار می دهند، می توانند از وجود آنها باخبر شوند.

کم خون هستید؟
اگر پوشش روی زبان کسی، بیش از اندازه کمرنگ و رنگ پریده باشد، از نظر دندانپزشکان احتمال ابتلای او به کم خونی زیاد است.

در چنین شرایطی میزان سلول های قرمز خون در بدن فرد کم شده و باعث می شود زبان او ظاهر پر از برآمدگی خود را از دست بدهد و علاوه بر رنگ پریدگی، صاف تر از حالت عادی به نظر برسد (تصویر کناری).

استرس دارید؟
برای تان عجیب است که یک مشکل روحی مثل استرس هم در دهانتان دیده می شود؟ استرس درونی که آگاهانه یا ناآگاهانه برای پنهان کردنش تلاش می کنید، شب ها با دندان قروچه سراغ تان می آید. 
دندان قروچه شبانه باعث ساییدگی دندان های تان می شود و حتی درد فک را هم برای تان به ارمغان می آورد.

دندانپزشکی که مشکل دندان قروچه را می بیند و شکایت بیمار از درد فکی که هیچ علت پزشکی ندارد را می شنود، می تواند پس از یک بررسی دقیق تر، او را به یک روانشناس ارجاع دهد.

گذشته از این، افرادی که به خاطر استرس در طول روز مدام دندان های شان را روی هم فشار می دهند، اغلب از درد فک می نالند و دندان های ساییده شده ای هم دارند.

از آنجا که این افراد یا از عادت خود بی خبرند، یا نمی دانند این رفتار چه عواقبی را برای دندان های شان به ارمغان می آورد، از بدشانسی خود می نالند و معتقدند جنس دندان های شان خوب نیست که بیخودی ساییده می شوند.

افرادی که از ریفلاکس معده رنج می برند، دندان هایی زردرنگ دارند و اغلب با آدم های سیگاری اشتباه گرفته می شوند

قلب تان بیمار است؟
بیماری های لثه تنها به دلیل رعایت نکردن اصول بهداشتی دهان یا دچار شدن به دیابت ایجاد نمی شوند. بلکه گاهی مشکلات قلبی هم می تواند به لثه ها آسیب بزند.

محققان هنوز نمی دانند چطور بیماری های قلبی، لثه را بیمار می کند، اما توانسته اند در بررسی های شان رابطه میان مشکلات لثه ای و قلبی را اثبات کنند. 
در پژوهش های آنها ثابت شده افرادی که به بیماری های قلبی مبتلا هستند، به ندرت لثه های سالمی دارند.

استخوان تان پوک است؟
پوکی استخوان ها فقط راه رفتن را برای شما سخت نمی کند و به کمردرد منجر نمی شود؛ بلکه افرادی که کمبود کلسیم دارند و استخوان های شان پوک است، دندان های سالمی هم ندارند.

آنها با وجود تلاش های فراوان برای رعایت بهداشت دهان و دندان، زودتر از دیگران دندان های شان را از دست می دهند و حتی به سادگی مینای دندان شان آسیب می بیند و دندان های شان می شکند.

شکستن استخوان های فک هم از دیگر مشکلات این افراد است، به همین دلیل دندانپزشکان در صورت باخبر بودن از بیماری فرد، در روند درمان او باید اصول خاصی را رعایت کنند تا فک بیمار و استخوان هایش آسیب نبیند، یا اینکه در صورت مشاهده این آسیب ها بدون وجود دلایل کافی، به بیمار انجام تست سنجش تراکم استخوان را توصیه کنند.

ریفلاکس معده دارید؟
بالا آمدن اسید معده می تواند به مینای دندان آسیب بزند و ضایعاتی را در قسمت پشتی دهان ایجاد کند. افرادی که از ریفلاکس معده رنج می برند، دندان هایی زردرنگ دارند و اغلب با آدم های سیگاری اشتباه گرفته می شوند.

البته ساییدگی مینای دندان تنها مشکلی نیست که ریفلاکس معده برای شما به همراه می آورد. دندانپزشکی که بوی بد دهان شما را احساس می کند، در صورت ندیدن نشانه ای از عفونت دهانی، می تواند به وجود مشکلات معده شک کند.

بالا آمدن اسید معده یکی از این مشکلات است که حاصلش بد بو شدن دهان بیمار است.

ایدز دارید؟
تبخال های غیرعادی، برفک دهان، زگیل های ناهنجار و زخم های دلخراشی که در دهان ایجاد می شوند و به سادگی خوب نمی شوند، می توانند از ابتلا به بیماری های خطرناکی مثل ایدز خبر دهند.

روی زبان و داخل گونه های این افراد، تکه های سفید یا خاکستری رنگ هم مشاهده می شود و دندانپزشکان اغلب با دیدن این نشانه ها، بیمار را به دادن یک آزمایش خون ترغیب می کنند.

وجود ضایعه های تاول مانند آزاردهنده در دهان، ممکن است به دلیل عفونت های داخلی بدن بیمار باشد که شدیدترین بیماری عفونی در صورت بروز این مشکلات، می تواند به خاطر وجود ویروس HIV فرد را گرفتار کرده باشد

منبع:

http://kangavar.kums.ac.ir